31 grudnia 1944 r. PKWN został przekształcony w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej

Decyzją Stalina Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powołał Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej. Władza oparta na komunistach i pod kontrolą NKWD miała stanowić konkurencję dla legalnego Rządu RP na uchodźstwie. Rząd Tymczasowy kontrolował tereny zajęte przez Armię Czerwoną. Prowadząc politykę faktów dokonanych Stalin dał wyraźnie do zrozumienia aliantom, że nie uzna rządu londyńskiego.

W manifeście lipcowym wyrażono program Rządu Tymczasowego /Lech Charewicz /East News/

Formalnie Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej został utworzony na mocy ustawy z 31 grudnia. „Krajowa Rada Narodowa, przychylając się do ogólnych żądań społeczeństwa polskiego, wyrażonych w masowych uchwałach, rezolucjach i wezwaniach organizacji społecznych, politycznych i zawodowych, zebrań fabrycznych, chłopskich, inteligenckich, młodzieżowych oraz zjazdów i kongresów: spółdzielczego, chłopskiego, związków zawodowych i poszczególnych partii politycznych – powołuje – w miejsce (…) Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego – Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej oparty o program działania, wyrażony w manifeście Lipcowym PKWN”.

30 grudnia 1978 r. Franciszek Macharski został metropolitą krakowskim

Wśród pierwszych decyzji Jana Pawła II po objęciu Stolicy Piotrowej było mianowanie swojego następcy na urzędzie arcybiskupa metropolity krakowskiego. Został nim ks. dr Franciszek Macharski – ojciec duchowny, rektor i wykładowca Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie, aktywny uczestnik Synodu Krakowskiego.

bp Franciszek Macharski w czasie mszy pogrzebowej prymasa Stefana Wyszyńskiego
/Lech Charewicz /East News/

O decyzji papieża poinformował wiernych sekretariat prymasa Polski. Władze w publikowanym komunikacie podkreślały, że w myśl dekretu z 31 grudnia 1956 roku o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych kandydatura ta została wcześniej przedstawiona rządowi PRL, który nie zgłosił zastrzeżeń.

29 grudnia 1944 r. Wyburzenie przez Niemców pałacu Saskiego. Warszawa morzem ruin

W zemście za powstanie warszawskie, na rozkaz Hitlera Niemcy dokonali zniszczenia stolicy Polski – tych jej obiektów i budynków, których nie zdążyli zbombardować i spalić przez poprzednie pięć lat krwawej i barbarzyńskiej okupacji. W dniach 27-29 grudnia 1944 r. wysadzili w powietrze pałac Saski, co było apogeum ich zaplanowanej dewastacji Warszawy.

Uroczystości 3 Maja na placu Saskim w 1932 r. /Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego /

iszczenie Warszawy przez Niemców odbyło się w kilku głównych falach. Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. pod niemieckimi bombami zniszczeniu uległo 9,5 proc. budynków stolicy. Straty miasta był tak znaczne, że wkraczający żołnierze niemieccy opisywali je jako zrujnowane.

28 grudnia 1925 r. Ustawa o reformie rolnej

Na wniosek rządu premiera Władysława Grabskiego 28 grudnia 1925 r. sejm uchwalił ustawę o reformie rolnej. Umożliwiała ona chłopom nabywanie ziemi dzięki kredytom od państwa, a właścicielom parcelowanych majątków gwarantowała zapłatę po cenach rynkowych.

Orka ziemi w Wielkopolsce przy pomocy pługa parowego (rok 1927)
/Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego/

Odrodzona w 1918 r. Polska borykała z problemami przeludnienia wsi i wynikającego z tej sytuacji zjawiska „głodu ziemi”. Z drugiej strony ogromne dysproporcje w ramach struktury agrarnej objawiały się istnieniem ogromnych latyfundiów ziemskich, które – zwłaszcza w początkowych latach II RP – uprawiane były często w sposób ekstensywny.

Niedocenione powstanie wielkopolskie

Przed powstaniem wielkopolskim sprawa przynależności państwowej Wielkopolski nie była w żaden sposób przesądzona. Czym jednak byłaby Polska bez Wielkopolski i Poznania? Trudno to sobie wyobrazić – mówi dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Tomasz Łęcki.

Kruszwica, Grób Powstańców Wielkopolskich /Wojciech Stróżyk /Reporter/

102 lat temu, 27 grudnia 1918 r., wybuchło powstanie wielkopolskie – jedyna tak duża udana insurekcja w naszej historii, która doprowadziła do wyzwolenia spod władzy niemieckiej niemal całej Wielkopolski.

26 grudnia 1905 r. Bojówka PPS zdobywa pół miliona rubli

W nocy z 26 na 27 grudnia 1905 roku Organizacja Techniczno-Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej dokonała udanej akcji w Wysokiem Mazowieckim.

Rysunek przedstawiający jedną z akcji bojowców PPS. Źródło: Zbigniew Martynowski, Polska bojowa,
Łódź 1937 /Wikimedia/

Dowodzeni przez Ludwika Śledzińskiego bojowcy z PPS w wyniku ataku na carską kasę powiatową zdobyli około 480 tysięcy rubli. Pieniądze zostały przeznaczone na zakup broni i amunicji dla bojówek partii.

25 grudnia 1904 r. Język polski przedmiotem nadobowiązkowym

Po raz pierwszy od czasu stłumienia powstania styczniowego carat poszedł na ustępstwa w sprawie nauczania języka polskiego.

Car Mikołaj II w 1905 roku. Obraz H. Manizera /Wikimedia/

Choć car Mikołaj II nie zgadzał się na żadną formę niezależności Kraju Nadwiślańskiego i Ziem Zabranych, to jednak poszedł na drobne ustępstwa w kwestii nauczania. Być może pod wpływem memoriału grupy ugodowych polityków polskich z hrabią Władysławem Tyszkiewiczem, którzy domagali się między innymi przywrócenia polskiego w szkołach, 25 grudnia 1904 roku wydano ukaz w sprawie nauczania tego języka w liceach na terenie Ziem Zabranych.

24 grudnia 1927 r. Spłonęła prezydencka rezydencja w Wiśle

W wigilię Bożego Narodzenia 1927 roku w Wiśle spłonął modrzewiowy pałacyk myśliwski Fryderyka Habsburga, wówczas przeznaczony na rezydencję prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. W miejscu spalonego pałacyku kilka lat później stanął nowy gmach według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza.

W miejsce spalonego pałacyku myśliwskiego Fryderyka Habsburga wzniesiono nową budowlę
/Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego/

Drewniany pałacyk arcyksięcia cieszyńskiego Fryderyka Habsburga zbudowano w Wiśle w 1907 roku. Tuż po zakończeniu wojny światowej w 1918 roku pałacyk został rozkradziony.

23 grudnia 1986 r. „Na związkowym koniu na pole walki politycznej”

„Solidarność” nie ma nic wspólnego z jakimikolwiek związkami zawodowymi – oświadczył podczas konferencji prasowej rzecznik rządu Jerzy Urban.

Rzecznik peerelowskiego rzadu Jerzy Urban /W. Laski /East News/

Rzeczone spotkanie Urbana z przedstawicielami mediów miało miejsce 23 grudnia 1986 roku. Przedstawiciel peerelowskiego rządu zaprezentował pogląd reżimu na sprawy związkowe.

22 grudnia 1990 r. Przysięga prezydencka Lecha Wałęsy

„Stoję przed Wami jako pierwszy prezydent Polski wybrany bezpośrednio przez naród” – powiedział Lech Wałęsa po zaprzysiężeniu na urząd prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.

Lech Wałęsa składa Narodowego przysięgę prezydencką. Obok jego żona Danuta
/Janek Skarżyński /AFP/

22 grudnia 1990 roku Wałęsa złożył na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego przysięgę prezydencką.